Dzień dobry! Witam się w kursie dla rodziców w ramach programu Poruszające Bajki o Emocjach

O radości. Wprowadzenie

Czy życie pozbawione podstawowych przyjemności można uznać za szczęśliwe? Dlaczego radość jest tak ważna w życiu? Ewolucyjnie, podstawowe reakcje sprzyjające przetrwaniu są zwykle doświadczane jako przyjemność. Radość jest wrodzoną potrzebą psychiczną – potrzebą kompetencji i samorealizacji. Emocja ta informuje nas o tym, że chcemy być w tym stanie jak najdłużej. Informuje nas również o gotowości do podejmowania nowych wyzwań.

Jednocześnie radości doświadczamy, gdy system odpowiadający za nią i opanowanie stresu są w równowadze. Skuteczne radzenie sobie ze stresem oznacza, że pomimo szkodliwych wpływów, jesteśmy w stanie zatroszczyć się o swoje ciało i umysł. 

Emocja ta ma dodatkowo właściwości regenerujące. To umiejętność zachowania poczucia humoru w sytuacjach niesprzyjających, umiejętność dobrej zabawy i osiągnięcia stanu beztroski, które przynoszą ulgę w napięciach i stresach. Radość wypływa z osiągnięcia celu, z poczucia własnej sprawczości. Stanowi nagrodę, która skłania do powrotu do zabawy czy czynności, która ją wywołała lub za podejmowany wysiłek. Sprzyja kreatywności, daje poczucie możliwości, podtrzymuje na dłuższą metę konstruktywne przedsięwzięcia, mobilizuje energię do zaangażowania się w coś, przyczynia się do rozwoju inteligencji i osobowości.

Radość można przeżywać jako podniecenie, ekstazę,  pełne zaangażowanie w działanie mające dla nas duże znaczenie (stan wysokiej aktywacji). Współcześnie taki stan definiuje się również jako flow, „przepływ”. Ale to także stan równowagi wewnętrznej, spokoju ducha i zadowolenia (stan niskiej aktywacji).

Szczęście sprzyja interakcjom społecznym.  Wzmaga otwartość na doświadczenia, a to wzmacnia więzi z innymi,  przez to jest potężnym mechanizmem adaptacyjnym. Przynosi korzyści – jest warunkiem przetrwania. Radość przejawia się w uśmiechu, który jest powszechnie rozpoznawany jako sygnał gotowości do przyjaznej interakcji. Radość korzystnie wpływa na otoczenie społeczne poprzez zasadę wzajemności czy mimicznego sprzężenia zwrotnego – potoczne „zarażanie śmiechem”.

Wiek przedszkolny nazywany „okresem zabawy” to czas, kiedy dzieci przystosowując się do życia społecznego, uwielbiają się wygłupiać, chichotać, czy powtarzać do znudzenia ulubione czynności.  Wygłupy są znakiem, że dzieci mają ducha zabawy, potrafią bawić się beztrosko i mają głęboko zakodowane, że życie jest czymś wspaniałym. Warto to w nich pielęgnować.

DZIECIĘCA INSTRUKCJA OBSŁUGI EMOCJI:

Jak ukształtować w dziecku radość?

Emocja, jaką jest radość, wydaje się być prosta w obsłudze. Jednak umiejętność cieszenia się z drobnych rzeczy, czy umiejętność zachowania radości życia w trudnych momentach, to ogromna wartość, której warto nauczyć dzieci. Jeśli chcemy, by dzieci cieszyły się życiem, sami powinniśmy rozwijać poczucie humoru, czerpać radość z czego się tylko da i przekazywać te uczucia innym.

Trzy najważniejsze wewnętrzne mechanizmy szczęścia, to: wyznaczanie sobie ambitnych, ale realistycznych celów, wiara we własną zdolność do osiągania pożądanych celów, adekwatne informacje zwrotne  dotyczące postępów.

Jedną ze strategii pogłębiania szczęścia jest obniżanie aspiracji oraz skupianie się na celach krótkofalowych, a nie długofalowych. Bardziej życie w teraźniejszości, niż projektowanie dalekiej przyszłości. W życiu dzieci – docenianie częściowej pracy (krótkofalowość), a nie efektu końcowego (długofalowość). 

Radości możemy doświadczać, gdy mamy solidne, z dnia na dzień, budowane podstawy. Dzięki nim możemy opanować napięcie i zapanować nad stresem. Podstawy tego systemu to: humor, zabawa, ćwiczenia ciała i umysłu, techniki relaksacyjne. Skuteczne wykorzystywanie tych umiejętności powoduje, że pomimo trudności życiowych, jesteśmy w stanie zatroszczyć się o swoje ciało i umysł oraz przynieść sobie ulgę w napięciach.

W życiu zdarzają się upadki i wzloty. Ważne, by potrafić na te pierwsze spojrzeć z dystansem i poczuciem humoru. Żeby stać się dobrze dostosowanym do życia, trzeba zaakceptować fakt, że człowiek jest istotą niedoskonałą i warto przypominać dzieciom o tym, że mamy prawo do błędu. Uczyć je dystansu do siebie samych. Dziecko, które doświadcza akceptacji i miłości, łatwiej może pokochać samo siebie i poczuć dla siebie szacunek. Jeśli na jego błędy patrzymy przez palce i nie będziemy ich trywializować i wyśmiewać, łatwiej będzie mu z dystansem traktować swoją omylną ludzką naturę i pogodzić się z porażką. Nie będzie niepotrzebnie poddawało się przygnębiającym myślom i nie popadnie w nadmierny samokrytycyzm (patrz: bajka o Owcy Malkontentce). Radosne dziecko lepiej się zachowuje i ma też większą motywację do nauki.

Ćwiczenie 1. Wywoływacz marzeń (technika relaksacyjna). Poszukajcie w czasopismach zdjęć z różnymi pięknymi miejscami, które dziecko chciałoby odwiedzić. Do każdego z nich wymyślcie przygodę, w której będzie brało udział. Niech dzieci zamkną oczy i wyobrażą sobie , że są w miejscu widocznym na fotografii. Spokojnym tonem opowiedzcie mu historię z wyobraźni. Po paru razach dziecko samo będzie potrafiło użyć „wywoływaczy marzeń”, by rozpocząć własną podróż do świata fantazji. W pracy z grupą dzieci można to wykorzystać w ten sposób, że za każdym razem inne dziecko opowiada swoją przygodę.