Dzień dobry! Witam się w kursie dla rodziców w ramach programu Poruszające Bajki o Emocjach

O dumie. Wprowadzenie

Duma jest emocją wtórną, późniejszą rozwojowo, która kształtuje się na bazie pierwotnej emocji – radości. Do wystąpienia tej emocji konieczne są pewne zdolności poznawcze (dlatego duma jest nazywana emocją samoświadomościową) oraz zdolność do samooceny, kiedy możemy oceniać swoje zachowanie i brać odpowiedzialność za oceniane działania albo od tej odpowiedzialności się uchylać.  Swoje zachowanie możemy oceniać jako udane lub nieudane. A ustalenie, czy jednostka odniosła sukces, czy poniosła porażkę, zależy od niej samej i opiera się na charakterze przyjętych przez nią norm / standardów (patrz: bajka o Króliczce). Najnowsze badania wskazują, że na początku trzeciego roku życia dzieci mają już swój zbiór standardów, norm, zasad i celów, i wydają się być zrozpaczone, kiedy je naruszają, a szczęśliwe, kiedy je wypełniają. 

Duma i wstyd są różne od smutku i szczęścia. Te drugie  możemy odczuwać, jeżeli coś się stało, ale nie my mieliśmy wpływ na bieg wydarzeń. Np. wygrana w totolotka. Możemy czuć szczęście, ale nie dumę, bo wygrana nie zależała od nas, tylko od losu. 

U podstaw odczuwania dumy leży świadomość / poczucie własnej wartości. Jest komunikatem, który mówi nam, że jesteśmy sprawczy, że potrafimy coś zrobić, wzmacnia takie cechy jak wytrwałość i cierpliwość, ponieważ przynoszą korzyści w postaci odczuwanej satysfakcji.

Kiedy człowiek uzna, że odniósł sukces, to może pojawić się poczucie pychy, czyli przesadnej pewności siebie (kiedy jednostka uzna, że osiągnęła sukces w odniesieniu do swoich norm i koncentruje się na całym Ja) lub dumy, która wynika z korzystnej oceny określonych działań. To radość spowodowana udanym zachowaniem. W przypadku dumy jednostka skupia swoją uwagę na konkretnym zachowaniu, Ja zostaje oddzielone od przedmiotu (inaczej niż w przypadku pychy). Badania psychologiczne wykazały, że nadmierne i nieadekwatne chwalenie dzieci może prowadzić do negatywnych skutków, ponieważ działa tu mechanizm wzmacniający pychę. Aby kształtować dumę, a nie pychę, stosuj asertywne pochwały (patrz: bajka o Zielonym Księciu).

DZIECIĘCA INSTRUKCJA OBSŁUGI EMOCJI:

Jak nauczyć dziecko być dumnym z siebie?

Wskazówka 2. Najlepiej, żeby dzieci same odkrywały swój potencjał poprzez odpowiednio sprowokowane sytuacje. Powinno się zwracać uwagę, że niczego nie osiąga się natychmiast i automatycznie. Ważna jest nauka cierpliwości i wytrwałości. Należy przypominać im, że są odważne i potrafią pokonać przeszkody, by osiągnąć cel, tak by nauczyło się określać siebie poprzez sukces oraz by uzyskało pozytywną wizję samego siebie. Jedną z najlepszych metod wzmocnienia dziecięcej wiary w siebie jest zachęcenie dziecka do pozytywnego mówienia o sobie samym.

Ćwiczenie 2. Popatrzeć na wygraną. Wizualizacja. Należy sobie siebie wyobrazić coraz bliżej celu, który chcemy osiągnąć. Zasugerujcie dziecku, by zdecydowało się na jeden konkretny cel, np. nauczyć się jeździć na rowerze. Wytłumaczcie mu, że wy wymyślacie historyjkę, ale ono musi ją sobie wyobrazić. Poproście, by zamknęło oczy, podczas gdy wy szczegółowo i realistycznie opowiadacie mu o zakończonej pełnym sukcesie nauce jazdy na rowerze. Powtórzcie opowiastkę, ale poproście dziecko, by pomogło zdecydować, co wydarzy się w dalszej kolejności. „Złapcie” tę historyjkę do pudełka i przewiążcie wstążkę. Następnym razem, gdy dziecko nie będzie mogło osiągnąć celu, wystarczy, że tylko weźmie nagrodę w ręce i przypomni sobie, co jest w środku.