Jak działa drama?

drama metoda praca przedszkoleZ międzynarodowych badań wynika, że uczestnicy warsztatów dramowych są bardziej twórczy, elastyczni, aktywni, przedsiębiorczy, bardziej tolerancyjni w prównaniu do osób, które nie uczestniczyły w takich zajęciach. Jak działa drama? Czemu jest skuteczna?

Międzynarodowe badania projektu DICE (Drama Improves Lisbon Key Competences, 2010) przeprowadzone na 4500-osobowej próbie w 12 różnych krajach, również w Polsce, wykazały, że udział w warsztatach dramowych wpływa na lepsze poczucie własnej wartości, uczestnicy w większym stopniu akcpetują mniejszości narodowe i grupy zagrożone wykluczeniem społecznym, są bardziej przedsiębiorczy, elastyczni i kreatywni, a nauczyciele wyżej oceniają ich aktywność. Zasadne pytanie jest, jak działa drama?

Odpowiedzi można szukać w biologicznym funkcjonowaniu mózgu. Drama stosowana opiera się na naturalnej dla (większości) ludzi skłonności do empatyzowania, ale również umiejętności odgrywania ról.

Skoncentrujmy się na początku na empatyzowaniu. Dzięki układzie neuronów lustrzanych (MNS – mirror neurons system) poprzez zwykłe obserowanie danej czynności ludzki mózg reaguje tak, jakby sam wykonywał tę czynność (Rizzolatti i inni, 2006). Patrząc jak osoba się uśmiecha w naszym mózgu aktywują się dokładnie te same struktury odpowiadające za mimikę twarzy, pomimo faktu, że nie musimy oddwzajemniać tej reakcji. Wystarczy, że jesteśmy widzami a już anagżujemy się w cudze działanie. Dzięki tej właściwości uczymy się przez obserwację (Bandura, 1962).

Jeżeli chodzi o odgrywanie roli, to sztampowym przykładem zachowywania się w określony sposób poprzez nabycie pewnym atrybutów jest eksperyment Zimbardo (1971; w: Meyer, 2007). Jedynie poprzez ubranie się w stoje więźniów lub policjantów studenci zachowywali się w sposób zgodny ze społecznym wyobrażeniem roli, jaką im losowo przypisano. Policjanci stawali się coraz bardziej brutalni, ponieważ czuli, że posiadają władzę i autorytet. Oczywiście jest to przykład bardzo ekstremalny, jednak w codziennym życiu wcielamy się w sytuacje, w których automatycznie „odgrywamy” swoje role. Czasami jest to dla nas wygodne, lecz czasem jest źródłem konfliktu i cierpienia.

Skąd bierze się umiejętność wchodzenia w role? To również mechanizm ewolucyjny. Dlatego, aby korzystać z damy stosowanej nie trzeba być profesjonalnymi aktorami, ponieważ każdy posiada zdolność do odgrywania sytuacji – jak napisano wcześniej. Od najmłdoszych lat bawimy się „w dom”, „szkołę”, „wojnę”, „odkrywców skarbów” itd. Dzieci wcielają się i odgrywają role, które pozwolą im nabyć umiejętności potrzebne w życiu dorosłym tj. współpraca, znajomość procedur codziennych np. podawanie i jedzenie obiadu itd. Jest to pewnego rodzaju symulacja życia.

Podobnie drama jest właśnie symulacją życia. Augusto Boal stwierdził „Nieważne, że działanie jest fikcyjne, ważne, że to działanie”. I jest to prawda. Nasz mózg nie widzidzi wielkiej różnicy między tym co prawdziwe i nieprawdziwe, działa zawsze tak samo. I to jest klucz do skuteczności dramy.

W bezpiecznych warunkach uczestnicy warsztatów dramowych mogą trenować nowe umiejętności tak, jak gdyby było to naprawdę i dzięki temu szlifować je, szukać rozwiązań i alternatywnych strategii działania. Bazując na naturalnych skłonnościach każdego człowieka do odgrywania roli i empatyzowania z innymi można stworzyć przestrzeń do zmiany, która jak pokazują badania, jest trwała.

Literatura:

Bandura, A. (1962). Social Learning through Imitation. University of Nebraska Press: Lincoln, NE.

Kto rzuca kostką? Badania DICE http://www.dramanetwork.eu/file/Kto%20rzuca%20kostka1.pdf

Myer, D. G. (2007). Exploring Social Psychology. The McGraw – Hill Companies: New York.

Rizzolatti, G., Fogassi, L., Gallese, V. (2006). Mirrors in the Mind. Scientific American. http://www.utexas.edu/cola/depts/english/_files/pdf/Mirrors_in_the_Mind.pdf

strzałka w bok

 

 

 

 

 

praca w grupie dzieci